preloader
K

آزمایش پتاسیم

برای تعیین اینکه آیا سطح پتاسیم در محدوده ی نرمال قرار دارد، به عنوان بخشی از پانل الکترولیت یا پانل متابولیکی برای تشخیص و تعیین علت عدم تعادل الکترولیت ها و برای نظارت بر درمان بیماری هایی که می توانند سطح غیر طبیعی پتاسیم در بدن ایجاد کنند، آزمایش انجام می شود.

 

سایر نام های رایج تست : K

نام رسمی : Potassium, blood or urine

در آزمایشات روتین سلامت؛ هنگامی که علائمی مانند ضعف عضلانی و یا ضربان نامنظم قلب (تپش قلب) وجود دارد، یا هنگامی که فرد به عدم تعادل الکترولیت مشکوک است، آزمایش انجام می شود. در فواصل منظم هنگام مصرف داروها و یا بیمارهایی مانند فشار خون بالا یا بیماری کلیوی که می توانند بر سطح پتاسیم تأثیر بگذارند نیز باید آزمایش انجام شود.

نمونه جهت آزمایش چیست؟

اغلب نمونه خوني كه از وريد گرفته مي شود، استفاده می شود. گاهی ممکن است نمونه ادرار تصادفی یا 24 ساعته استفاده شود.

آمادگی لازم جهت آزمایش

آمادگی خاصی لازم نیست.

 

*منظور از آمادگی این است که شما کی میتوانید جهت آزمایش مراجعه کنید، ناشتا یا غیر ناشتا و یا نیاز به مصرف دارویی هست یا خیر!

عنوان مقادیر به دست آمده توضیحات

پاسخ سوال اول:

پتاسیم یک الکترولیت است که برای متابولیسم سلولی بسیار حیاتی است. این ماده به انتقال مواد مغذی به سلول کمک کرده و مواد زاید را از سلول خارج می کند. همچنین در عملکرد عضلات بسیار مهم است و به انتقال پیام بین اعصاب و ماهیچه ها کمک می کند. این آزمایش میزان پتاسیم موجود در خون و یا ادرار را اندازه گیری می کند.

الکترولیت ها مواد معدنی دارای بار هستند و در مایعات بدن وجود دارند. پتاسیم و الکترولیت های دیگر مانند سدیم، کلراید و بی کربنات (CO2 تام) به تنظیم میزان مایعات در بدن کمک می کنند و تعادل اسید-باز پایدار را حفظ می کنند. پتاسیم در تمام مایعات بدن وجود دارد، اما بیشتر پتاسیم در سلول ها یافت می شود. فقط مقدار کمی در مایعات خارج از سلولی و در قسمت مایع خون (سرم یا پلاسما) وجود دارد.

بیشتر پتاسیم مورد نیاز را از غذاهایی که می خوریم دریافت می کنیم. بیشتر افراد مقدار کافی پتاسیم مصرف می کنند. بدن آنچه از پتاسیم مورد نیاز است را استفاده می کند، سپس کلیه ها بقیه را در ادرار را از دفع می کنند. بدن سعی می کند سطح پتاسیم خون را در یک محدوده بسیار باریک نگه دارد. این سطح به طور عمده توسط آلدوسترون کنترل می شود ، هورمونی که توسط غدد فوق کلیوی در بالای کلیه ها تولید می شود.

از آنجا که غلظت پتاسیم خون بسیار اندک است، تغییرات جزئی در مقدار آن می تواند اثرات قابل توجهی داشته باشد. سطح پتاسیم که خیلی کم یا زیاد شود می تواند عملکرد اعصاب و ماهیچه ها را تغییر دهد و ممکن است عوارض جدی برای سلامتی از قبیل شوک، مشکلات تنفسی (نارسایی تنفسی)، ضربان قلب نامنظم یا از بین رفتن قدرت انقباضی قلب را به دنبال داشته باشد.

اندازه گیری پتاسیم به عنوان بخشی از الکترولیت یا پانل متابولیک ممکن است به تشخیص عدم تعادل الکترولیت یا اسیدوز یا آلکالوز کمک کند. اسیدوز و آلکالوز شرایط غیر طبیعی هستند که ناشی از عدم تعادل در pH خون به دنبال افزایش مقدار اسید یا باز رخ می دهند. این عدم تعادل به طور معمول در اثر بیماری یا شرایط خاص ایجاد می شود.

پاسخ سوال دوم:

آزمایش پتاسیم خون برای تشخیص سطح غیر طبیعی پتاسیم از جمله پتاسیم بالا (هایپرکالمی) و پتاسیم کم (هیپوکالمی) استفاده می شود. این آزمایش غالباً به عنوان بخشی از پانل الکترولیت یا پانل متابولیک پایه برای معاینات روتین سلامت استفاده می شود.

آزمایش پتاسیم همچنین ممکن است در موارد زیر مورد استفاده قرار گیرد :

  • برای کمک به تشخیص، ارزیابی و نظارت بر عدم تعادل الکترولیت و یا عدم تعادل بین اسید-باز (pH) (اسیدوز یا آلکالوز)
  • برای کمک به ارزیابی و نظارت بر انواع بیماری های مزمن یا حاد مانند فشار خون بالا یا بیماری کلیوی که شایع ترین علل پتاسیم خون بالا هستند
  • برای تشخیص مقادیر غیر طبیعی هنگام اسهال و استفراغ یا تعریق بیش از حد
  • برای تعیین علت علائم غیرنرمال مربوط به قلب (به عنوان مثال، ضربان قلب نامنظم)
  • برای نظارت بر تأثیر داروهایی که می توانند باعث دفع پتاسیم از کلیه ها بشوند مانند دیورتیک ها یا داروهایی که می توانند باعث افزایش دفع پتاسیم از کلیه ها و منجر به پتاسیم زیاد بشوند.

سطح پتاسیم ادرار ممکن است در افرادی که سطح غیر طبیعی پتاسیم خون دارند، آزمایش شود تا به تعیین علت این امر (مانند کم آبی بدن) کمک کند. آزمایش پتاسیم ادرار همچنین برای افرادی که آزمایشات کلیوی غیر طبیعی دارند برای کمک به پزشک معالج در تعیین علت بیماری و کمک به راهنمایی در درمان استفاده می شود.

پاسخ سوال سوم:

سطح پتاسیم یک آزمایش پایه است و ممکن است هنگام معاینات روتین پزشکی یا وقتی که فرد برای یک بیماری جدی ارزیابی می شود، درخواست شود.

آزمایش ممکن است در موارد زیر انجام شود:

  • بیماری کلیوی
  • علائمی مانند ضعف عضلانی یا ضربان قلب نامنظم (آریتمی قلبی)
  • شرایطی که با داروهای ادرارآور یا داروهای قلب درمان می شوند
  • فشار خون بالا

زمانی که پزشک معالج در حال تشخیص کتواسیدوز دیابتی و بیماری کلیوی است یا مشغول نظارت بر بیمار در دیالیز، دیورتیک درمانی یا درمان با مایعات داخل وریدی است، پانل های الکترولیت و پانل های متابولیک پایه معمولاً در یک بازه زمانی منظم درخواست می شوند.

آزمایش پتاسیم ادرار ممکن است زمانی انجام شود که سطح پتاسیم خون غیر طبیعی باشد.

پاسخ سوال چهارم:

سطح پتاسیم به طور معمول همراه با نتایج سایر آزمایشات تفسیر می شود. پتاسیم کم یا زیاد می تواند در اثر شرایط و بیماری های مختلف ایجاد شود.

نمونه هایی از شرایطی که می توانند باعث بالا رفتن سطح پتاسیم (هایپرکالمی) شود عبارتند از :

  • بیماری کلیوی
  • بیماری آدیسون
  • آسیب به بافت
  • عفونت
  • دیابت
  • کم آبی
  • مصرف پتاسیم زیاد (به عنوان مثال دریافت رژیم های غذایی پر پتاسیم یا مکمل های پتاسیم)
  • درمان با مایعات داخل وریدی (IV) و مصرف بیش از حد پتاسیم IV
  • استفاده از داروهای خاص که باعث ایجاد پتاسیم زیاد در درصد کمی از افراد می شوند، از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) ، مهارکننده هایACE ، بتا بلوکر ها (مانند پروپرانولول و آتنولول) ، مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (مانند کاپتوپریل ، انالاپریل و لیسینوپریل) ، و دیورتیک های نگهدارنده ی  پتاسیم (مانند تریامترن ، آمیلوراید و اسپیرونولاکتون)

نمونه هایی از شرایطی که می تواند سطح پتاسیم کم (هیپوکالمی) ایجاد کند عبارتند از:

  • اسهال و استفراغ
  • هایپرالدوسترونیسم اولیه (سندرم کان)
  • عارضه مصرف بیش از حد استامینوفن
  • دیابت (سطح پتاسیم ممکن است بعد از مصرف انسولین کاهش یابد، به خصوص اگر دیابت تحت کنترل نباشد).
  • به عنوان یک اثر جانبی قرص های دفع کننده ی پتاسیم. در صورت استفاده از این دارو ها، پزشک معالج ممکن است مرتباً سطح پتاسیم را بررسی کند.
  • استفاده از داروهای خاص مانند کورتیکواستروئیدها، آگونیست های بتا-آدرنرژیک مانند ایزوپروترنول، آنتاگونیست های آلفا آدرنرژیک مانند کلونیدین، ​​آنتی بیوتیک هایی مانند جنتامایسین و کاربنی سیلین و داروی ضد قارچ آمفوتریسین B

سطح پتاسیم ادرار معمولاً با سطح پتاسیم خون مقایسه می شود. بدن به طور طبیعی پتاسیم اضافی را از بین می برد، بنابراین ممکن است سطح پتاسیم ادرار زیاد شود زیرا در خون زیاد است. پتاسیم ادرار همچنین ممکن است به علت دفع بیش از حد پتاسیم از بدن، افزایش یابد. در این حالت، سطح خونی پتاسیم طبیعی و رو به پایین است. اگر به دلیل عدم مصرف کافی پتاسیم سطح خونی پایین باشد، غلظت ادرار نیز کم خواهد بود.

کاهش سطح پتاسیم ادرار ممکن است به دلیل داروهای خاصی مانندNSAIDها، بتا بلوکرها و لیتیم  و یا به دلیل تولید مقادیر بسیار کم آلدوسترون توسط غدد فوق کلیوی باشد.

افزایش سطح پتاسیم ادرار ممکن است به دلیل بیماری کلیوی، اختلالات خوردن از جمله بی اشتهایی یا آسیب عضلانی باشد.

سایر سوالات مرتبط با K

متن سوال پاسخ سوال
اگر مقدار پتاسیم خیلی کم خارج از محدوده نرمال باشد نشانه ی چیست؟

نتیجه پتاسیم توسط پزشک معالج و همراه آزمایشات دیگر و سایر عوامل مانند سابقه پزشکی تفسیر می شود. یک نتیجه بالا یا پایین به تنهایی ممکن است اهمیت پزشکی داشته یا نداشته باشد. به طور کلی در شرایطی که نتیجه تست فقط کمی بالاتر یا پایین تر از محدوده مرجع است، پزشکان آزمایش را روی شما تکرار می کنند و نتایج تمام آزمایشات قبلی و کنونی را بررسی می کنند.

از طرف دیگر نتیجه ای در خارج از محدوده ممکن است نشان دهنده یک مشکل باشد و به معاینات بیشتری نیاز داشته باشد. پزشک معالج نتایج آزمایش را ارزیابی می کند و تعیین می کند که آیا نتیجه ای که در خارج از محدوده مرجع قرار بگیرد معنای مهمی دارد یا خیر.

درمان معمول هیپوکالمی و هایپرکالمی چیست؟

درمان هیپوکالمی ممکن است شامل مصرف مکمل های پتاسیم کلراید و خوردن غذاهای غنی از پتاسیم مانند موز، گوشت گاو یا اسفناج باشد. درمان هایپرکالمی ممکن است شامل استفاده از داروهای ادرارآور، دیالیز یا تزریق انسولین باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

ورود

هنوز حساب کاربری ندارید؟