سل (TB)، یک بیماری عفونی است که در اثر باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می شود. سل در ابتدا ریه را هدف می گیرد اما می تواند هر ناحیه ای از بدن مثل دستگاه ادراری، سیستم عصبی مرکزی، استخوان ها، مفاصل و سایر اندام ها را تحت تأثیر قرار دهد. تست های غربالگری سل به تعیین ابتلای فرد به عفونت ناشی از مایکوباکتریوم توبرکلوزیس کمک می کنند. یک تست پوستی TB، پاسخ ایمنی بدن را نسبت به آنتی­ ژن های نشأت گرفته از این باکتری می سنجد.

TB می تواند عفونت نهفته یا فعال و پیش رونده ایجاد کند. سیستم ایمنی بدن 90% از افرادی که دچار عفونت TB می شوند، رشد آن را کنترل کرده و عفونت سل را محدود به تعدادی از سلول ها در بدن می کند. باکتری های موجود در این سلول ها غیر فعال می شوند اما همچنان زنده هستند. فرد علائمی نداشته و عفونی نیست اما “عفونت نهفته سل” دارد.

اگر پس از مدتی، سیستم ایمنی فرد دارای عفونت غیر فعال، تضعیف شود، ممکن است مایکوباکتری شروع به رشد دوباره کند که باعث ایجاد موارد فعال بیماری سل می شود. سل فعال باعث ایجاد بیماری می شود و می تواند از طریق ترشحات تنفسی مانند خلط یا آئروسول های ایجاد شده در اثر سرفه، عطسه، خندیدن، صحبت کردن، آواز خواندن و تنفس به دیگران منتقل شود.

آزمایش پوستی سل نمی تواند بین عفونت های نهفته و فعال تمایز قائل شود. لذا آزمایش های بیشتری مثل آزمایش AFB برای کمک به تشخیص عفونت فعال سل لازم است.

نمونه چگونه برای آزمایش جمع آوری می شود؟

نیازی به گرفتن نمونه وجود ندارد. تست بر روی پوست شخص انجام می شود. یک محلول از مشتق پروتئین خالص که حاوی آنتی ژن های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس بوده اما باکتری ها زنده نیستند، برای تحریک واکنش پوستی ازدیاد حساسیتی (یک برجستگی قرمز) در افراد مبتلا به TB به کار می رود.

پزشک، ساعد داخلی را با الکل پاک کرده و اجازه می دهد که پوست خشک شود. سپس با استفاده از سرنگ 1 سی سی و  یک سوزن کوچک، مقدار کمی از محلول PPD را دقیقا زیر لایه اول پوست تزریق می کند. اگر تزریق به درستی انجام شود، یک حباب کوچک حاوی مایع تشکیل می دهد که مثل تاول به نظر می رسد. محل تزریق باید بدون پوشش و دست نخورده باقی مانده و 48 تا 72 ساعت بعد از نظر ایجاد یک واکنش پوستی موضعی بررسی شود.

تست های پوستی سل برای غربالگری های عمومی مورد استفاده قرار نمی گیرد؛ بلکه برای افرادی است که از نظر خطر عفونت سل در ریسک بالایی هستند. که شامل :

• مبتلایان به بیماری ها یا شرایطی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کنند، مانند HIV یا ایدز، که باعث می شود افراد در برابر عفونت سل آسیب پذیر شوند.
• کسانی که در شرایط نامساعدی زندگی می کنند؛ مانند پناهگاه های بی خانمان ها، اردوگاه های صحرایی مهاجران، خانه ی سالمندان ، مدارس و مراکز درمانی.
• کارمندان سازمان بهداشت و درمان و سایر افرادی که به علت شغل شان، با کسانی که ممکن است سل فعال داشته باشند، ارتباط نزدیکی دارد.
• افرادی که علائم و نشانه هایی مرتبط با سل فعال دارند.
• افرادی که از کشور هایی آمده اند که سل در آن ها شایع است.
• کسانی که مواد مخدر غیرقانونی تزریق می کنند.

آزمایش پوستی توبرکولین (TST) یا آزمایش خونی با نام آزمون ترشح اینترفرون گاما (IGRA)، ممکن است برای غربالگری سل انجام شود؛ اما در بیشتر موارد، IGRA  بر TST ترجیح داده می شود. آزمایش IGRA، ترشح ماده ای به نام گاما اینترفرون توسط گلبول های سفید به خون را، هنگامی که سلول ها در معرض آنتی ژن های خاص سل قرار می گیرند، اندازه می گیرد.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، انجمن بیماری های عفونی آمریکا (IDSA) و انجمن توراسیک آمریکا (ATS)، اولویت آزمایش IGRA را در موارد زیر تعیین می کنند:

• فرد تمایلی به تکرار TST نداشته باشد
• فرد 5 ساله یا بزرگتر باشد
• فرد با احتمال زیاد به سل مبتلا شده باشد
• خطر کم تا متوسطی در خصوص پیشرفت بیماری به فاز فعال وجود داشته باشد
• نیاز به انجام تست عفونت سل نهفته (LTBI) وجود داشته باشد
• و/یا فرد مورد آزمایش واکسن BCG (باسیل کالمت-گرین) دریافت کرده باشد که می تواند در تفسیر TST تداخل ایجاد کند. BCG به عنوان واكسن در آمریكا مورد استفاده قرار نمی گیرد ، اما اغلب در كشورهای با شیوع بالای سل، به طور معمول، تجویز شده و در آمریكا به عنوان درمانی برای برخی از سرطان ها استفاده می شود.

اگر IGRA در دسترس نباشد یا برای فرد بسیار پر هزینه باشد، آزمایش TST جایگزین قابل قبولی برای آن محسوب می شود.

موسسات بهداشت و سلامت، به انجام تست بر روی افرادی که بعید است به سل مبتلا شوند، و یا افرادی که در معرض خطر کمی در خصوص ابتلا به عفونت سل و پیشرفت بیماری هستند، توصیه نمی کنند.

با این حال، هنگامی که آزمایش عفونت سل نهفته لازم باشد، مانند (استخدام یا الزام قانونی)، این موسسات پیشنهاد می کنند :

• انجام IGRA به جای TST وقتی فرد، 5 ساله یا بزرگتر است
• انجام تست دوم در صورت مثبت بودن تست اول (چهTST و چه IGRA ) و فرد تنها زمانی از نظر سل مثبت در نظر گرفته شود که نتیجه ی هر دو تست مثبت باشد
• انجام TST به جای IGRA وقتی فرد، کمتر از 5 سال سن داشته باشد، سالم باشد و نیاز به غربالگری سل وجود داشته باشد

اگر احتمال منفی کاذب شدن نتیجه ی اولین TST وجود داشته باشد، می توان آزمایش پوستی دوم را انجام داد تا TST بتواند شانس تحریک سیستم ایمنی بدن را داشته باشد و در آزمایش دوم، باعث مثبت شدن یا تقویت واکنش شود.

TST کمتر از تست IGRA برای غربالگری سل درخواست می شود؛ اما همچنان ممکن است در موارد زیر درخواست شود :

• بطور سالانه برای افرادی که جزیی از یک گروه پرخطر هستند؛ یا به دلیل ابتلا به یک بیماری که سیستم ایمنی بدنشان را ضعیف می کند و یا به دلیل کار یا زندگی در اطراف کسانی که در گروهه های پرخطر قرار می گیرند.
• قبل از آن که فرد با گروه های پر خطر مواجهه داشته باشد، مانند کارمندان مراقبت های بهداشتی
• هنگامی که شخصی با کسی که سل فعال دارد در تماس نزدیک بوده است که می تواند چند هفته پس از مواجهه مشکوک، انجام شود زیرا معمولا حدود 6 هفته پس از تماس و عفونت اولیه طول می کشد تا نتیجه مثبت مشخص شود.
• هنگامی که فرد برای مدت طولانی در کشوری که سل در آن شایع است، زندگی کرده است.
• هنگامی که فرد علائم و نشانه های سل را دارد؛ از جمله سرفه مزمن که باعث ایجاد خلط یا بزاق می شود و گاهی اوقات با رگه های خون دیده می شود، تب، لرز، تعریق شبانه و کاهش وزن بدون دلیل مشخص.

در صورتی که فرد در گذشته، واکنش مثبتی نسبت به تست پوستی سل داشته است، انجام آزمایش پوستی سل مجاز نخواهد بود؛ زیرا با یک بار مثبت شدن نتیجه تست، معمولا واکنش TST برای تمام طول عمر مثبت خواهد ماند و ممکن است واکنش پوست به آزمایشات پوستی بعدی توبرکولین تشدید شود.

در بیشتر موارد، پزشک با مشاهده محل تزریق بر روی ساعد فرد در 48 یا 72 ساعت بعد، نتیجه ی تست پوستی سل را تفسیر می کند. نتیجه ی مثبت، یک دایره ی متورم قرمز در محل تزریق تشکیل خواهد داد. اندازه (قطر) دایره متورم قرمز تعیین می کند که آیا فرد در معرض سل قرار گرفته است یا خیر. اندازه ای که مثبت در نظر گرفته می شود بر اساس سن و وضعیت سلامتی بیمار متغیر است. حتی در صورت ابتلا به عفونت، کودکان، افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنیشان شدیداً سرکوب شده (مثل مبتلایان به ایدز) ممکن است واکنش های کوچک تر، تأخیری یا حتی منفی نسبت به TST داشته باشند.

نتیجه مثبت در تست IGRA یا TST به این معنی است که فرد به احتمال زیاد در معرض سل قرار گرفته و به سل نهفته یا فعال مبتلا است. در صورتی که پزشک گمان کند که فرد به سل فعال مبتلاست، از سوابق بالینی و معاینات فیزیکی و سایر تست ها از جمله X-ray قفسه سینه و تست آزمایشگاهی AFB به منظور تأیید تشخیص استفاده خواهد کرد.

نتیجه ی منفی به این معناست که احتمالا فرد مورد آزمایش به عفونت سل مبتلا نیست؛ اما به طور کامل سل را رد نمی کند و می تواند به این معنا باشد سیستم ایمنی بدن بیمار، در تست به آنتی ژن پاسخ نداده است و یا برای شناسایی مواجهه بسیار زود است. پس از ابتلا به عفونت، 6 هفته طول می کشد تا فرد به تست های غربالگری سل پاسخ مثبت نشان دهد. در صورتی که شک بالایی نسبت به سل وجود داشته باشد و پزشک بخواهد نتیجه ی منفی یا نامشخص را تأیید کند، ممکن است TST را تکرار کرده و یا یک تست IGRA به عنوان تست دنبال کننده ی جایگزین انجام دهد.

گاه ممکن است فرد آلوده یا در معرض سایر گونه های مایکوباکتریوم از جمله مایکوباکتریوم کانزاسی نتیجه TST مثبت کاذب برای سل نشان دهد. نتایج مثبت باید با سایر تست ها از جمله X-ray قفسه سینه دنبال شوند تا علائم بیماری سل فعال یافت شوند. در صورت شک به بیماری سل فعال، ممکن است تست AFB شامل اسمیر، کشت و تست حساسیتی به منظور تأیید تشخیص و تعیین حساسیت دارویی برای مایکوباکتریوم توبرکلوزیس آلوده کننده فرد استفاده شود.