مونو نوکلئوز عفونی که معمولا مونو نامیده می شود، به عفونتی که معمولا در اثر ویروس ابشتین-بار (EBV) ایجاد می شود، اطلاق می گردد. تست مونو پروتئین هایی تحت عنوان آنتی بادی های هتروفیل را در خون شناسایی می کند که توسط سیستم ایمنی در پاسخ به عفونت EBV تولید می شوند.

مونو نوکلئوز عفونی با مجموعه ی خاصی از علائم مشخص می شود که اغلب نوجوانان را تحت تأثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به مونو اغلب دچار تب، گلو درد، غدد متورم و خستگی هستند. بسیاری از آن ها ممکن است دچار بزرگی طحال و تعداد کمی دچار بزرگی کبد نیز باشند. علائم معمولاً یک ماه پس از عفونت اولیه بروز کرده و ممکن است چندین هفته ادامه یابد. خستگی مربوطه ممکن است تا چندین ماه ادامه پیدا کند. مونو معمولاً یک حالت خود محدود شونده است؛ علائم بدون درمان خاصی برطرف می شوند.

ویروس ابشتین-بار بسیار شایع و مسری است. بر اساس مرکز پیشگیری و کنترل بیماری (CDC)، بیشتر مردم ایالات متحده آمریکا در بخش هایی از زندگی خود به EBV آلوده شده اند. ویروس در بزاق فرد آلوده وجود دارد و به آسانی از طریق تماس نزدیک مثل بوسیدن یا استفاده از ظروف مشترک از فردی به فرد دیگر منتشر می شود.

بیشتر اوقات، عفونت EBV در کودکی رخ داده و بدون علامت بوده یا علائم کمی ایجاد می کند. با این وجود، بر اساس CDC می تواند در حدود 25% از نوجوانان و جوانان باعث ایجاد علائم مرتبط با مونو نوکلئوز عفونی شود. مونو می تواند هر شخصی را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد؛ اما شیوع آن در جمعیت های جوان مثل دانش آموزان دبیرستانی، دانشجویان و سربازان بیشتر است.

تست مونو، 71 تا 90% دقیق است و می تواند به عنوان تست اولیه برای تشخیص مونو نوکلئوز عفونی به کار رود. با این وجود، تست به میزان 25% نتیجه ی منفی کاذب دارد؛ زیرا برخی افراد آلوده به EBV، آنتی بادی های هتروفیل که تست مونو برای شناسایی آن ها طراحی شده را تولید نمی کنند. در صورتی که تست مونو منفی شود اما همچنان شک بالایی در خصوص عفونت وجود داشته باشد، معمولاً آزمایش اختصاصی آنتی بادی های EBV انجام می شود.

معمولاً آزمایش شمارش کامل سلول های خونی (CBC) و اسمیر خون نیز انجام می شود؛ زیرا مونو با تعداد بالای گلبول های سفید (WBC) و وجود گلبول های سفید غیر معمول (که به عنوان لنفوسیت های واکنشی گزارش می شوند) که در اسمیر خون دیده می شود نیز شناخته می شود.

بر اساس CDC، مثال هایی از سایر علل مونو عبارتند از :

• سیتومگالو ویروس (CMV)
• هپاتیت A، هپاتیت B یا هپاتیت C
• HIV
• سرخجه
• توکسوپلاسموز

تست مونو نوکلئوز، برای تعیین اینکه آیا فرد دارای علائم به مونو نوکلئوز عفونی (مونو) مبتلاست یا خیر استفاده می شود. این تست برای شناسایی پروتئین هایی در خون تحت عنوان آنتی بادی های هتروفیل که توسط سیستم ایمنی در پاسخ به عفونت حاصل از ویروس ابشتین-بار (EBV)، شایع ترین علت مونو، ایجاد می شود، استفاده می گردد.

بسیاری اوقات، تست مونو به همراه آزمایش شمارش کامل سلول های خونی (CBC) درخواست می شود. CBC برای تعیین اینکه آیا گلبول های سفید فرد افزایش یافته و یا تعداد قابل توجهی از لنفوسیت های واکنشی در خون حضور دارند، استفاده می شود. مونو، با حضور گلبول های سفید غیر معمول شناخته می شود.

اگر تست مونو در ابتدا منفی باشد، اما پزشک همچنان به مونو مشکوک باشد، تست یک هفته بعد یا دیر تر به منظور تعیین ایجاد آنتی بادی های هتروفیل تکرار خواهد شد. اگر تست مونو منفی باقی بماند، یک تست اختصاصی برای آنتی بادی های EBV برای تأیید یا رد کردن وجود این عفونت استفاده خواهد شد. همچنین ممکن است یک تست استرپ به همراه تست مونو به منظور تعیین اینکه آیا گلودرد فرد به علت عفونت استرپتوکوکی گروه A به همراه مونو نوکلئوز یا بدون آن است، انجام شود.

تست مونو در ابتدا زمانی درخواست می شود که فرد، به ویژه نوجوان و جوان، علائمی داشته باشد که پزشک را به مونو نوکلئوز عفونی مشکوک کند. علائم این بیماری گاه ممکن است با علائم سرما خوردگی یا آنفلوانزا اشتباه گرفته شوند. برخی از علائم شایع تر مونو عبارتند از :

• تب
• سر درد
• گلو درد
• تورم غدد گردن و زیر بغل
• ضعف بیش از حد یا خستگی

برخی افراد ممکن است علائم دیگری را نیز تجربه کنند؛ از جمله :

• درد شکم
• بزرگی کبد یا طحال
• راش

در صورتی که نتیجه ی تست منفی شود اما شک به مونو همچنان بالا باشد، ممکن است تست تکرار شود.

نتیجه مثبت تست مونو به همراه افزایش تعداد گلبول های سفید و وجود لنفوسیت های واکنشی در اسمیر خون، در حضور علائم مربوط به مونو نوکلئوز، نشان دهنده ی تشخیص احتمالی مونو نوکلئوز عفونی است.

نتیجه منفی در تست مونو نیازمند تفسیر دقیق است.

• اگر علائم و لنفوسیت های واکنشی وجود داشته باشند اما تست مونو منفی شود، ممکن است برای شناسایی آنتی بادی های هتروفیل بسیار زود بوده باشد و یا فرد مبتلا یکی از افرادی باشد که آنتی بادی های هتروفیل تولید نمی کنند. تست مونو ممکن است بعدا تکرار شود و یا تست های اختصاصی برای آنتی بادی های EBV به منظور تأیید یا رد کردن تشخیص مونو نوکلئوز انجام شوند.
• بیشتر نوزادان و کودکان، آنتی بادی های هتروفیل را تولید نمی کنند؛ بنابراین حتی در صورت ابتلا به عفونت EBV، نتیجه منفی در تست مونو نشان خواهند داد. این جمعیت به ندرت تست می شوند؛ زیرا به طور معمول علائم مونو نوکلئوز عفونی را نشان نمی دهند.
• افرادی که نتیجه ی منفی در تست مونو نشان می دهند اما لنفوسیت های واکنشی نداشته یا به مقدار کمی دارند، ممکن است با میکروارگانیسم های دیگری از جمله سیتومگالو ویروس (CMV) یا توکسوپلاسموز آلوده شده باشند که باعث بروز علائم شده است. اگر عفونت در طی بارداری رخ دهد، تعیین علت آن اهمیت دارد؛ زیرا برخی عفونت های مشابه، با مشکلات بارداری و آسیب به جنین در ارتباط اند. همچنین در صورت وجود گلو درد استرپتوکوکی، تشخیص آن اهمیت دارد؛ زیرا نیازمند درمان فوری با آنتی بیوتیک ها است (از آنجا که EBV یک ویروس است؛ با آنتی بیوتیک ها قابل درمان نیست).