هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) توسط غده هیپوفیز قدامی، یک اندام کوچک در زیر مغز و پشت حفره های سینوسی تولید می شود. TSH با اتصال به گیرنده TSH تیروئید را برای آزادسازی هورمون های تیروکسین (T4) و تری یدو تیرونین (T3) در خون، تحریک می کند. تیروئید اندام کوچک پروانه ای شکل است که در قسمت حلق و در پایه ی گلو قرار دارد. این آزمایش میزان TSH در خون را اندازه گیری می کند.

T3 و T4 در کنار هم  به کنترل میزان استفاده انرژی بدن کمک می کنند. بیشتر هورمون تولید شده توسط تیروئید T4 است. این هورمون نسبتا غیرفعال است، اما در کبد و سایر بافت ها به T3 که بسیار فعال تر است تبدیل می شود.

TSH به همراه TRH که در هیپوتالاموس تولید می شود بخشی از سیستم فیدبکی هستند که بدن از آن ها برای حفظ مقادیر پایدار هورمون های تیروئیدی در خون استفاده می کند.

هنگامی که سطح خونی هورمون های تیروئیدی کاهش می یابد، غده هیپوفیز در پاسخ به تحریک TRH، TSH را تولید و آزاد می کند. سپس TSH غده تیروئید را تحریک می کند تا T4 و T3 بیشتری تولید و یا آزاد کند.هنگامی که سطح هورمون تیروئیدی در خون افزایش می یابد، غده هیپوفیز TSH کمتری تولید می کند و تیروئید T4 و T3 کمتری تولید می کند.هنگامی که هر سه عضو (هیپوتالاموس، هیپوفیز و تیروئید) به طور عادی کار می کنند، تولید تیروئید برای حفظ سطح نسبتا پایدار هورمون های تیروئید در خون تنظیم می شود.

اگر غده تیروئید مقادیر بیش از حد T4 و T3 را تولید کند، ممکن است فرد مبتلا علائم مرتبط با  پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) را نشان دهد. مانند عصبی بودن، لرزش دست ها، کاهش وزن، بی خوابی و پف کردن دور چشم، تحریک چشم و در برخی موارد برجستگی و بیرون زدگی چشم.  بیماری گریوز یکی از شایع ترین علل پرکاری تیروئید است. گریوز یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا، آنتی بادی هایی تولید می کند که مانند TSH عمل می کنند و به گیرنده TSH متصل شده و آن را فعال می کنند و منجر به تولید مقادیر بیش از حد هورمون تیروئید می شود. در پاسخ به این وضعیت، هیپوفیز TSH کمتری تولید می کند، که معمولاً به سطح پایین این هورمون در خون منجر می شود.

اگر غده تیروئید مقدار کافی T4 و T3 تولید نکند، ممکن است فرد علائمی در ارتباط با کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) را نشان دهد.  مانند متابولیسم کند، افزایش وزن، خشکی پوست، خستگی و یبوست. بیماری هاشیموتو شایع ترین علت کم کاری تیروئید در ایالات متحده است. هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در آن پاسخ ایمنی باعث التهاب و آسیب به تیروئید و همچنین تولید آنتی بادی ها می شود. با این حال، آنتی بادی ها باعث کم کاری تیروئید نمی شوند. وجود آنتی بادی های مربوط به تیروئید (به عنوان مثال، آنتی بادی های تیروپراکسیداز و یا آنتی بادی های تیروگلوبولین) نشان می دهد که خود ایمنی علیه تیروئید وجود دارد. این آنتی بادی ها در بیماری گریوز یا تیروئیدیت هاشیموتو قابل تشخیص هستند. در تیروئیدیت هاشیموتو، میزان هورمون تیروئید کمتری تولید می شود. در پاسخ به این وضعیت، هیپوفیز به طور معمول TSH بیشتری تولید می کند، که معمولا منجر به سطح بالای این هورمون در خون می شود.

با این حال، سطح TSH به تنهایی همیشه سطح هورمون تیروئید را پیش بینی یا منعکس نمی کند. برخی از مبتلایان به اختلالات هیپوفیز یک نوع غیر طبیعی از TSH را تولید می کنند که عملکرد مناسبی ندارد. این افراد غالبا با وجود داشتن سطح TSH طبیعی یا حتی مطلوب، کم کاری تیروئید دارند.

به ندرت، اختلال عملکرد هیپوفیز ممکن است باعث افزایش یا کاهش مقادیر TSH شود. علاوه بر اختلال عملکرد هیپوفیز، در صورت بروز مشکل در هیپوتالاموس (مقادیر ناکافی یا اضافی TRH) ممکن است پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید ایجاد شود.

تست هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) اغلب آزمایش مناسب برای ارزیابی اولیه عملکرد تیروئید و یا علائم اختلال تیروئید، از جمله پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید(هایپر یا هیپو تیروئیدیسم) است.

آزمایش TSH معمولا همراه یا قبل از تست T4 آزاد انجام می شود. آزمایش های دیگر تیروئید که ممکن است سفارش داده شوند شامل تست های T3 کل یا آزاد و آنتی بادی های تیروئیدی (اگر فرد به بیماری خود ایمنی تیروئید مشکوک است) هستند. TSH ،T4 آزاد و گاهی T3 آزاد ممکن است به عنوان یک پانل تیروئیدی سفارش داده شوند. T3 کل و T3 آزاد نباید هر دو با هم سفارش داده شوند.

آزمایش TSH ممکن است همراه با تست T4 آزاد و گاهی اوقات با T3  کل یا آزاد انجام شود :

• کمک به تشخیص اختلال تیروئید در فرد مبتلا به علائم و نشانه ها
• کنترل درمان در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید
• کنترل درمان در افراد مبتلا به پرکاری تیروئید
• کمک به ارزیابی عملکرد غده هیپوفیز (گاهی)

در حال حاضر غربالگری جمعیت عمومی برای اختلالات تیروئید توصیه نمی شود. با این حال، نظرات کارشناسان در این مورد متفاوت است. در سال 2015، کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده شواهد کافی برای توصیه یا رد غربالگری روتین برای بیماری تیروئید در بزرگسالان بدون علامت نیافت.

از سوی دیگر، دستورالعمل های منتشر شده در سال 2012 توسط انجمن تیروئید آمریکا و انجمن غدد درون ریز بالینی آمریکا توصیه هایی را که توسط چندین مرجع تأیید شده است، این چنین خلاصه کرد. آن ها می گویند غربالگری برای کم کاری تیروئید در افراد بالای 60 سال باید مورد توجه قرار گیرد. از آنجا که علائم و نشانه های کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید بسیار شبیه به مواردی است که در بسیاری از اختلالات شایع مشاهده می شود، پزشکان اغلب لازم است بیماری تیروئید را رد کنند حتی اگر بیمار مشکل دیگری دارد.

پزشک معالج ممکن است هنگامی که شخصی علائم و نشانه های پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید و یا غده تیروئید بزرگ (گواتر) یا گره تیروئید داشته باشد، آزمایش TSH را سفارش دهد.

علائم و نشانه های پرکاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• افزایش ضربان قلب
• اضطراب
• کاهش وزن
• مشکل در خوابیدن
• لرزش دست
• ضعف
• اسهال (گاهی)
• حساسیت به نور، اختلالات بینایی
• ممکن است چشم ها تحت تأثیر قرار بگیرند: پف دور چشم، خشکی، سوزش و در بعضی موارد بیرون زدگی چشم.
• بی نظمی قاعدگی در زنان

علائم و نشانه های کم کاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشند :

• افزایش وزن
• پوست خشک
• یبوست
• عدم تحمل سرما
• پف کردن پوست
• ریزش مو
• خستگی
• بی نظمی قاعدگی در زنان

ممکن است TSH در فواصل منظم در افراد مبتلا به اختلالات تیروئیدی درخواست شود. هنگامی که دوز داروی تیروئید یک فرد تنظیم شود، انجمن تیروئید آمریکا توصیه می کند 6-8 هفته برای آزمایش دوباره سطح TSH صبر شود.

نتیجه آزمایش TSH ممکن است با سایر نتایج آزمایشات تیروئید (به عنوان مثال T4  آزاد و گاهی T3 کل یا آزاد) ارزیابی شود.

نتیجه TSH بالا ممکن است به این معنی باشد که :

• فرد مورد آزمایش غده تیروئیدی با فعالیت کم دارد که به دلیل برخی از اختلالات حاد یا مزمن تیروئید به تحریک TSH پاسخ نمی دهد. تیروئیدیت هاشیموتو شایع ترین علت کم کاری تیروئید است.
• فرد مبتلا به کم کاری تیروئید یا کسی که غده تیروئید خود را برداشته است، داروی خیلی کمی برای جایگزینی هورمون تیروئید دریافت می کند و ممکن است نیاز به تنظیم دوز دارویی داشته باشد.
• فرد مبتلا به پرکاری تیروئید بیش از حد داروهای ضد تیروئید مصرف می کند و ممکن است نیاز به تنظیم دوز دارویی داشته باشد.
• مشکلی در غده هیپوفیز وجود دارد، از جمله تومورهایی که TSH زیادی تولید می کنند.
• یک اختلال ارثی نادر وجود دارد که در آن بدن و یا هیپوفیز به طور عادی به هورمون های تیروئیدی پاسخ نمی دهند، در نتیجه با وجود عملکرد بالینی طبیعی تیروئید مقدارTSH بالا خواهد بود.

نتیجه TSH کم ممکن است به این معنی باشد که :

• غده تیروئید پرکار است (هایپر تیروئیدیسم). بیماری گریوز شایع ترین علت پرکاری تیروئید است.
• مقادیر زیادی از داروهای هورمونی تیروئید توسط کسانی که تحت درمان کم کاری تیروئید هستند یا غده تیروئید آن ها برداشته شده است، دریافت می شود.
• داروهای ضد تیروئید کافی در شخصی که تحت درمان پرکاری تیروئید قرار دارد، دریافت نمی شود. با این حال، ممکن است تولید TSH پس از درمان موفقیت آمیز با دارو های ضد تیروئید کمی طول بکشد. به همین دلیل انجمن تیروئید آمریکا توصیه می کند که این آزمایش با آزمایش هورمون های تیروئیدی (T4 آزاد و T3 کل یا آزاد) انجام شود.
• آسیب به غده هیپوفیز وجود دارد که مانع از تولید مقادیر کافی TSH می شود.
• مبتلایان به سرطان تیروئید ممکن است با داروهای در نظر گرفته شده برای سرکوب هورمون های تیروئیدی درمان شوند، بنابراین ممکن است TSH کمی داشته باشند.

TSH غیر طبیعی (چه کم و چه زیاد)، بیانگر کمبود یا زیادی مقدار هورمون تیروئید در بدن است، اما دلیل آن را نشان نمی دهد. نتیجه غیر طبیعی آزمایش TSH معمولاً با آزمایش های اضافی دنبال می شود تا علت افزایش یا کاهش آن بررسی شود..

در جدول زیر نمونه هایی از نتایج آزمایش معمول و تفسیر آن ها خلاصه شده است.

* توجه : نتایج آزمایشگاهی همیشه باید با یافته های کلینیکی بیمار در ارتباط باشد.

1- در بزرگسالان مبتلا، تشخیص کم کاری تیروئید تحت بالینی وقتی تایید می شود که در آزمایش های مکرر در طی چند هفته یا چند ماه سطح TSH بالا و سطح T4 آزاد طبیعی است. بزرگسالان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی ممکن است علائم آشکار کم کاری تیروئید کمی داشته باشند یا اصلا علائمی نداشته باشند. با این حال، کم کاری تیروئید تحت بالینی، بزرگسالان را در معرض خطر کمی برای افزایش سطح کلسترول LDL، افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و کاهش بهره ذهنی قرار می دهد.

2- در بزرگسالان مبتلا، تشخیص پرکاری تیروئید تحت بالینی وقتی تایید می شود که در آزمایش های مکرر طی چند هفته یا چند ماه سطح TSH کاهش و سطح T4 آزاد و سطح T3 طبیعی است. بزرگسالان مبتلا به پرکاری تیروئید تحت بالینی ممکن است علائم آشکار پرکاری تیروئید کمی داشته باشند یا اصلا علائمی نداشته باشند. با این حال، پرکاری تیروئید تحت بالینی افراد مبتلا را در معرض خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی و پوکی استخوان قرار می دهد.