رتیکولوسیت ها سلول های قرمز خون نسبتا نابالغ و تازه تولید شده هستند. تعداد رتیکولوسیت ها به تعیین تعداد و یا درصد رتیکولوسیت ها در خون کمک می کند و بازتاب عملکرد یا فعالیت اخیر مغز استخوان است.

سلول های قرمز خون در مغز استخوان تولید می شوند، جایی که سلول های بنیادی خونساز متمایز می شوند و توسعه می یابند، در نهایت رتیکولوسیت ها تشکیل می شوند و سرانجام تبدیل می شوند RBC های بالغ می شوند. رتیکولوسیت ها از لحاظ ظاهری کمی بزرگتر از RBC های بالغ هستند. برخلاف اکثر سلول های دیگر بدن، RBC های بالغ هیچ هسته ای ندارند، اما رتیکولوسیت ها هنوز هم برخی مواد ژنتیکی باقیمانده (RNA) را دارند. همزمان با بالغ شدن، رتیکولوسیت ها آخرین RNA  های باقیمانده را از دست می دهند و بیشتر آن ها در طی یک روز از پس از آزاد شدن از مغز استخوان به داخل خون کاملاً بالغ می شوند. تعداد یا درصد رتیکولوسیت ها نشانگر خوبی از توانایی مغز استخوان یک فرد در تولید کافی گلبول های قرمز (اریتروپوئیزیس) است.

گلبول های قرمز به طور معمول حدود 120 روز در گردش خون زنده می مانند. بنابراین مغز استخوان باید به طور مداوم RBC های جدید تولید کند تا آن ها را با  RBC های پیر یا تخریب شده یا از دست رفته به واسطه خونریزی، جایگزین کند. به طور معمول تعدادی پایدار از RBC ها در خون از طریق جایگزینی مداوم RBC های تخریب شده یا از دست رفته با RBC های جدید حفظ می شوند.

برخی از شرایط بر تولید RBC های جدید و  یا طول عمر آن ها تأثیر می گذارند. همچنین شرایطی که ممکن است منجر به خونریزی های قابل توجه شوند، بر تولید RBC های جدید و  یا طول عمر آن ها تأثیر می گذارند. این شرایط ممکن است منجر به افزایش یا کاهش تعداد گلبول های قرمز شوند و ممکن است روی تعداد رتیکولوسیت ها تأثیر بگذارند.

رتیکولوسیت بالاتر از درصد معمولی: خونریزی حاد یا مزمن یا افزایش تخریب RBC (همولیز) می تواند منجر به کاهش RBC در خون شود و در نتیجه ممکن است کم خونی ایجاد شود. بدن با افزایش سرعت تولید RBC و با آزاد کردن زودتر RBC در خون (آزاد کردن RBC ها قبل از بالغ شدن آن ها)، این فقدان را جبران می کند. هنگامی که این اتفاق می افتد، تعداد و درصد رتیکولوسیت ها در خون افزایش می یابد تا زمانی که تعداد کافی از گلبول های قرمز جدید جایگزین گلبول های قرمز از بین رفته شوند یا ظرفیت تولید مغز استخوان پر شود.

رتیکولوسیت پایین تر از درصد معمولی: کاهش تولید RBC ممکن است در هنگام عملکرد مغز استخوان به طور عادی رخ دهد. این امر می تواند ناشی از اختلال مغز استخوان مانند کم خونی آپلاستیک باشد. کاهش تولید همچنین می تواند به دلیل عوامل دیگری مانند سیروز کبد، بیماری کلیوی، درمان با پرتودرمانی یا شیمی درمانی برای سرطان، سطح پایین هورمون اریتروپویتین یا کمبود برخی از مواد مغذی مانند آهن، ویتامین B12 یا فولات باشد. کاهش تولید RBC منجر به کاهش گلبول قرمز در گردش در خون، کاهش هموگلوبین و ظرفیت حمل اکسیژن، کاهش هماتوکریت و کاهش تعداد رتیکولوسیت ها می شود. در نتیجه علیرغم خارج شدن RBC های قدیمی از خون، آن ها کاملا جایگزین نمی شود.

گاهی اوقاتتعداد رتیکولوسیت ها و همچنین تعداد RBC به دلیل تولید بیش از حد RBC توسط مغز استخوان افزایش می یابد. این امر ممکن است به دلیل افزایش تولید اریتروپویتین، اختلالات ناشی از تولید بیش از حد مزمن RBC (پلی سیتمی ورا) و سیگار کشیدن باشد.

برخی از داروها ممکن است تعداد رتیکولوسیت ها را افزایش یا کاهش دهند.

از شمارش رتیکولوسیت ها برای تعیین تعداد و یا درصد رتیکولوسیت های موجود در خون استفاده می شود تا به ارزیابی شرایطی که بر سلول های قرمز خون (RBCs) مانند کم خونی یا اختلالات مغز استخوان اثر می کنند، کمک کند. رتیکولوسیت ها سلول های قرمز خون تازه تولید شده و نسبتا نابالغ هستند. آن ها قبل از رها شدن در خون در مغز استخوان تشکیل و بالغ می شوند.

از تعداد رتیکولوسیت ها در موارد زیر استفاده می شود :

• به عنوان یک پیگیری و برای کمک به تعیین علت نتایج غیر طبیعی شمارش کامل خون (CBC)، تعداد گلبول قرمز، هموگلوبین یا هماتوکریت.
• برای تعیین اینکه آیا مغز استخوان به درستی کار می کند و به میزان کافی به نیاز بدن به گلبول های قرمز پاسخ می دهد یا خیر
• برای کمک به تشخیص و تمایز بین انواع مختلف کم خونی
• برای نظارت بر پاسخ به درمان مواردی مانند کم خونی فقر آهن
• برای نظارت بر عملکرد مغز استخوان به دنبال روش های درمانی مانند شیمی درمانی
• برای نظارت بر عملکرد مغز استخوان به دنبال پیوند مغز استخوان

اغلب اوقات شمارش رتیکولوسیت با یک دستگاه خودکار (آنالایزر خون شناسی) انجام می شود و می تواند همزمان با CBC انجام شود، که شامل شمارش RBC ، هموگلوبین و هماتوکریت است. اغلب تعداد مطلق رتیکولوسیت ها ویا درصد رتیکولوسیت ها گزارش می شود. برای گزارش درصد، تعداد رتیکولوسیت ها که به صورت دستی شمارش می شوند با تعداد کل RBC ها مقایسه می شوند :

درصد رتیکولوسیت = تعداد رتیکولوسیت * 100 /1000 (RBC های شمارش شده)

پزشکانی که می خواهند گزارش تعداد مشخصی از رتیکولوسیت ها را داشته باشند، می توانند تعداد مطلق رتیکولوسیت (ARC) را سفارش دهند :

ARC = رتیکولوسیت (٪) x تعداد RBC  (*1012/L) /100

رتیکولوسیت ممکن است در موارد زیر درخواست شود :

• زمانی که نتایج CBC نشان دهد که تعداد گلبول های قرمز و یا هموگلوبین و یا هماتوکریت کاهش یافته
• زمانی که یک پزشک می خواهد عملکرد مغز استخوان را ارزیابی کند
• زمانی که فرد علائم و نشانه هایی از کم خونی یا خونریزی مزمن دارد. (مانند رنگ پریدگی، کمبود انرژی، خستگی، ضعف، تنگی نفس و یا خون در مدفوع)
• زمانی که فرد تحت شرایطی شناخته شده قرار دارد که بر تولید RBC اثر می گذارد، مانند کم خونی فقر آهن، کمبود ویتامین B12 یا کمبود فولات یا بیماری کلیوی (که می تواند بر تولید اریتروپویتین، هورمونی که توسط کلیه ها تولید می شود و RBC را تحریک می کند، اثر بگذارد).
• زمانی که فرد تحت پرتودرمانی یا شیمی درمانی قرار دارد.
• زمان دریافت پیوند مغز استخوان
• گاهی اوقات هنگامی که تعداد گلبول های قرمز خون افزایش یافته و هموگلوبین و هماتوکریت بالا است، برای تعیین درجه و میزان تولید بیش از حد RBC

نتایج این آزمایش باید با دقت و همراه با نتایج آزمایش های دیگر، مانند شمارش گلبول های قرمز (RBC)، هموگلوبین (Hb)، هماتوکریت (Hct) یا CBC کامل تفسیر شود. به طور کلی تعداد رتیکولوسیت ها (درصد یا تعداد مطلق) بازتاب فعالیت اخیر مغز استخوان است. نتایج ممکن است بیانگر این باشد که آیا بیماری یا شرایطی وجود دارد که باعث افزایش تقاضای RBC های جدید می شود و آیا مغز استخوان قادر به پاسخگویی به نیاز اضافی هست یا خیر. گاهی اوقات نتایج ممکن است حاکی از تولید بیش از حد RBC ها باشد.

هنگامی که کم خونی وجود دارد (به عنوان مثال RBC کم، هموگلوبین کم، هماتوکریت کم) و مغز استخوان پاسخ مناسبی به تقاضای افزایش تعداد گلبول های قرمز نشان می دهد، در این صورت مغز استخوان RBC بیشتری تولید می کند و امکان انتشار زودرس RBC های نابالغ را فراهم می آورد که در نهایت منجر به افزایش تعداد رتیکولوسیت ها در خون می شود.

تعداد بالای رتیکولوسیت ها با گلبول های قرمز کم، هموگلوبین کم و هماتوکریت کم (کم خونی) ممکن است رخ بدهد. کم خونی ممکن است در شرایط زیر رخ بدهد :

• خونریزی : اگر فرد خونریزی کند، در تلاش برای جبران از بین رفتن گلبول های قرمز، چند روز بعد تعداد رتیکولوسیت ها افزایش می یابد. اگر فرد خونریزی مزمن داشته باشد، تعداد رتیکولوسیت ها در سطح بالایی قرار می گیرند زیرا مغز سعی می کند تقاضای RBC های جدید را برطرف کند (حتی اگر این تقاضا به دنبال خونریزی و فقر آهن بالا نباشد).
• کم خونی همولیتیک : در این شرایط کم خونی با افزایش تخریب RBCها ایجاد می شود. مغز استخوان باعث افزایش تولید RBC برای جبران می شود و در نتیجه تعداد رتیکولوسیت بالا می رود.
• بیماری همولیتیک نوزاد : این بیماری باعث افزایش تخریب RBC می شود، مشابه کم خونی همولیتیک که در بالا توضیح داده شد.

تعداد رتیکولوسیت کم با گلبول قرمز خون کم، هموگلوبین کم و هماتوکریت کم (کم خونی) ممکن است با شرایط زیر مشاهده شود :

• کم خونی فقر آهن
• کم خونی مزمن یا کمبود اسید فولیک
• کم خونی آپلاستیک
• پرتو درمانی
• نارسایی مغز استخوان ناشی از عفونت یا سرطان
• بیماری شدید کلیوی که ممکن است باعث پایین آمدن سطح اریتروپویتین شود.
• مصرف مشروبات الکلی
• بیماری غدد درون ریز

هنگامی که فرد کم خونی دارد، ممکن است درصد رتیکولوسیت های موجود در خون در مقایسه با تعداد کلی گلبول های قرمز زیاد به نظر برسد. به منظور ارزیابی دقیق تر از عملکرد مغز استخوان، ممکن است محاسبه ای به نام شمارش رتیکولوسیت اصلاح شده درخواست شود.

تعداد رتیکولوسیت اصلاح شده (٪) = رتیکولوسیت (٪) * { HCT(٪) /45}

45 به عنوان متوسط ​​هماتوکریت طبیعی (HCT) در نظر گرفته می شود.

محاسبات دیگری که ممکن است گزارش شوند شامل شاخص تولید رتیکولوسیت ها (RPI) و کسر رتیکولوسیت نابالغ (IRF) است IRF. قبلا به عنوان شاخص بلوغ رتیکولوسیت ها شناخته می شد. با این حالIRF  در حال حاضر رایج ترین اصطلاح برای تعیین کمیت کسر رتیکولوسیت های نابالغ است (برای اطلاعات بیشتر، به زیر مراجعه کنید).

آزمایش رتیکولوسیت نشانه ای از وجود یک بیماری است اما به طور مستقیم هیچ بیماری خاصی را مشخص نمی کند. این نشانه آن است که تحقیقات بیشتر ممکن است لازم باشد. رتیکولوسیت ابزاری است که می تواند برای نظارت بر اثربخشی درمانی مورد استفاده قرار گیرد.

اگر پس از شیمی درمانی، پیوند مغز استخوان یا درمان با آهن یا ویتامین B12 یا فولات، تعداد رتیکولوسیت ها افزایش یابد، تولید RBC مغز استخوان شروع به بهبود می کند.

هنگامی که فرد کم خونی ندارد، یا تعداد بالای RBC دارد (پلی سیتمی)، تعداد بالای رتیکولوسیت ها ممکن است حاکی از تولید بیش از حد RBC ها باشد. برخی از شرایطی که ممکن است باعث این امر شوند عبارتند از :

• پلی سیتمی ورا
• توموری که باعث تولید اریتروپویتین اضافی می شود