نسخه: عبارت است یک دستور دارویی که به طور کتبی و یا شفاهی از طرف پزشک، دندانپزشک و یا سایر افرادی که مطابق قانون اجازه تجویز دارو را دارند صادر میگردد. صفت مشخصهای که نسخه دارویی بایستی دارا باشد این است که دارویی معین، در زمان مشخص جهت فرد بخصوصی تجویز شود.
مشخصات یک نسخه دارویی
1- مشخصات پزشک: در نسخههای دارویی باید نام و نام خانوادگی پزشک، شماره نظام پزشکی، مرتبه پزشکی (عمومی یا متخصص)، نشانی مطب، شماره تلفن تماس درج شده باشد. اندازه یک نسخه معمولاً برابر یک صفحه A5 میباشد.
2- تاریخ نسخه: نوشتن تاریخ نسخه اهمیت زیادی دارد هم از نظر قانونی و هم از نظر درمانی. از آنجا که نسخه یک مدرک مستند است، نوشتن تاریخ ضروری است. تاریخ باید واضح بوده و خط خوردگی نداشته باشد و در صورت خط خوردگی تاریخ صحیح نسخه همراه با مهر و امضای پزشک در پشت نسخه درج گردد. معمولاً ، سازمانها و موسسات بیمه درمانی (تامین اجتماعی، خدمات درمانی، نیروهای مسلح) مهلت زمان معینی را برای پیچیدن نسخههای خود مقرر میکنند بطوریکه پس از این مهلت، داروخانههای طرف قرارداد مجاز به پیچیدن نسخه به عنوان نسخه بیمهای نخواهند بود. به طور مثال در حال حاضر اعتبار نسخ بیشتر بیمههای درمانی کشور حداکثر تا 72 ساعت میباشد.
3- نام و نام خانوادگی، سن و نشانی بیمار: برای جلوگیری از اشتباه در تحویل دارو به بیمار ذکر نام و نام خانوادگی بیمار به شکل خوانا ضروری است. در برخی از کشورها درج سن بیمار در نسخه برای کودکان زیر 12 سال و سالمندان الزامی است. در مواردی که باید دوز دارو برحسب کیلوگرم وزن بیمار تعیین گردد و محاسبه دوز به داروساز واگذار شده است وزن بیمار نیز باید در نسخه قید گردد.
4- عنوان نسخه یا سرنسخه: سر نسخه یا شروع به عنوان یک سمبل یا علامت R یا RX مشخص می شود و به نظر میرسد مخفف شده کلمه لاتین Recipe (به معنی به این شکل اجرا کن) میباشد. برخی از مورخین این سمبل را از ستاره ژوپیتر میدانند که توسط قدما به عنوان کمک کننده به بهبودی بیماران به کار میرفته و با گذشت زمان تحریف شده و به صورت علامت کنونی RX مورد استفاده قرار میگیرد. این علامت در سمت چپ و بالای نسخ نوشته میشود. در کشور ما ذکر هوالشافی در کنار این علامت متداول گردیده است.
5- متن نسخه: بخش اصلی نسخه میباشد و حاوی اسامی و مقادیر مواد دارویی تجویز شده میباشد. در مورد هر قلم داروی تجویزی شش عامل باید مشخص گردد. 1- نام دارو 2- شکل دارو 3- تعداد دارو 4- واحد دارو 5- نحوه مصرف 6- فواصل تجویز دارو.